Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2009 roku

Wybory do Landtagu Księstwa Liechtensteinu w 2009 roku

Państwo	Liechtenstein
Rodzaj	wybory do Landtagu
Data przeprowadzenia	8 lutego 2009
Podstawa prawna	Konstytucja Liechtensteinu
Ordynacja wyborcza	proporcjonalne
Głosowanie
Wyniki głosowania do Landtagu: VU 47,6% FBP 43,5% FL 8,9%
Frekwencja: 84,6%
poprzednie: 2005 następne: 2013
Strona internetowa

Klaus Tschütscher – lider Unii Patriotycznej przed wyborami w 2009 r., który objął po nich urząd premiera Liechtensteinu.

Rząd kadencji 2009-2013, który został powołany po wyborach w 2009 r.

Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2009 roku (niem. Fürstentum Liechtenstein Landtagswahlen 2009) – powszechne wybory do Landtagu, które odbyły się w dniu 8 lutego 2009 roku na terenie Księstwa Liechtensteinu.

Ordynacja wyborcza

Landtag Księstwa Liechtensteinu składa się z dwudziestu pięciu deputowanych, którzy są wybierani przez Naród na czteroletnią kadencję są w wyborach tajnych, bezpośrednich, powszechnych, równych i proporcjonalnych z dwóch okręgów wyborczych – Oberlandu i Unterlandu. Czynne prawo wyborcze posiadają obywatele zamieszkujący na stałe w Księstwie, którzy ukończyli 18. rok życia, a ich prawa nie są zawieszone, gdzie cenzus wiekowy dla kandydatów do Landtagu to 20 lat. Udział w wyborach jest obowiązkowy.

Każdy wyborca może oddać swój głos na taką liczbę kandydatów z różnych komitetów wyborczych ile wynosi całkowita liczba mandatów możliwych do zdobycia w danym okręgu wyborczym, czyli piętnaście w Oberlandzie i dziesięć w Unterlandzie. Od wyborów w 2005 r. możliwe jest głosowanie korespondencyjne.

Miejsce w parlamencie przysługuję tylko komitetom, które przekroczyły próg wyborczy, wynoszący 8%. Mandaty są przyznawane dwuetapowo. W pierwszym etapie przyznaje się tzw. mandaty podstawowe przy pomocy metody Hagenbacha-Bischoffa, a brakujące mandaty rozdysponowuje się jako tzw. mandaty uzupełniające przy pomocy metody d'Hondta.

Kontekst polityczny

Wybory poprzedziła międzynarodowa afera finansowa wokół prezesa Deutsche Post Klausa Zumwinkela, który został aresztowany 14 lutego 2008 r. w Kolonii pod zarzutem unikania płacenia podatków. Zarzuty wobec Zumwinkela były wynikiem śledztwa Federalnej Służby Wywiadu, która odkupiła dane skradzione przez byłego pracownika banku LGT. Premier ustępującego gabinetu – Otmar Hasler tydzień po aresztowaniu prezesa Deutsche Post odbył wizytę u Angeli Merkel. Ta medialna afera zwiększyła międzynarodowe naciski, szczególnie ze strony Niemiec, na tzw. raje podatkowe i inne kraje ze ścisłą tajemnicą bankową. Był to główny temat relacji niemiecko-liechtensteińskich do 2010 r., kiedy podpisano obustronne porozumienia. Wywołała również niepokoje w sektorze finansowym Księstwa oraz spotęgowała wpływ kryzysu z 2008 r. na gospodarkę.

W ustępującym koalicyjnym gabinecie większość miała Postępowa Partia Obywatelska, której członek – Otmar Hasler, piastował stanowisko Szefa Rządu od 2001 roku. Był to pierwszy rząd nowej koalicji VU-FBP zawiązanej po wyborach w 2005 r. po ośmioletniej przerwie.

Listy wyborcze

Do wyborów przystąpiły trzy komitety wyborcze odpowiadające trzem partiom: Postępowej Partii Obywatelskiej (FBP), Unii Patriotycznej (VU) i Wolnej Liście (FL). Na listach dwóch pierwszych partii znalazła się maksymalna możliwa liczba kandydatów, a zatem dwudziestu pięciu. Na liście FL znalazło się natomiast dwanaście nazwisk, w tym siedem w Oberlandzie i pięć w Unterlandzie. Zatem łącznie w wyborach startowało sześćdziesięciu dwóch kandydatów, a wśród nich znalazło się dwadzieścia kobiet, a zatem kobiety stanowiły 32,3% kandydatów.

Lista wyborcza			Lider	Kandydaci			Wynik w poprzednich wyborach w 2005 r.
				Oberland	Unterland	Razem
		Unia Patriotyczna niem. Vaterländische Union	Klaus Tschütscher	15	10	25	38,2%
		Postępowa Partia Obywatelska niem. Fortschrittliche Bürgerpartei	Martin Meyer	15	10	25	48,7%
		Wolna Lista niem. Freie Liste	Wolfgang Marxer	7	5	12	13,0%

Wyniki

Wybory zakończyły się zwycięstwem Unii Patriotycznej, która zdobyła 95 219 głosów (47,6%), co dało komitetowi trzynaście mandatów w Landtagu. Na drugim miejscu uplasowała się Postępowa Partia Obywatelska z wynikiem 86 951 głosów (43,5%), co przełożyło się na jedenaście mandatów. Zatem VU zdobyła bezwzględną większość w dwudziestopięcioosobowym parlamencie, jednak podtrzymana została umowa koalicyjna z 2005 r. i utworzono wspólny gabinet z FBP, na którego czele stanął Klaus Tschütscher. Ostatnie miejsce w Landtagu przypadło Wolnej Liście, która uzyskując 17 835 głosów (8,9%) przekroczyła ośmioprocentowy próg wyborczy. Poparcie dla VU znacznie wzrosło kosztem poprzednich wyborów – o 9,4 punktu procentowego, kosztem poparcia dla dwóch pozostałych partii FBP i FL, które zmalało kolejno o 5,2 p.p. i 4,1 p.p..

Partia		Wyniki			Mandaty
		Głosy	%	Zmiana	Liczba	Zmiana
VU	Unia Patriotyczna	95 219	47,6%	9,4%	13	3
FBP	Postępowa Partia Obywatelska	86 951	43,5%	5,2%	11	1
FL	Wolna Lista	17 835	8,9%	4,1%	1	2

Wyniki według okręgów i gmin

Unia Patriotyczna zwyciężyła w Oberlandzie z poparciem na poziomie 48,9%, natomiast w Unterlandzie wygrała Postępowa Partia Obywatelska z poparciem 48,2%.

Jednocześnie VU zdobyła większość głosów jedynie w pięciu z jedenastu gmin: Balzers, Eschen, Schaan, Triesen, Triesenberg, a pozostałych sześciu gminach wygrało FBP. Najwyższe poparcie dla zwycięskiej partii odnotowano w gminie Triesenberg – 54,5%, a najniższe w gminie Mauren – 35,9%. Natomiast najwyższe poparcie dla FBP odnotowano w gminie Mauren – 53,4%, a najniższe w gminie Balzers – 36,5%. Głosy na Wolną Listę stanowiły największy odsetek w gminie Planken – 12,6%, a najmniejszy w gminie Ruggell – 5,2%.

Oberland

Partia	Balzers			Planken			Schaan			Triesen			Triesenberg			Vaduz			Oberland
	G	%	Z	G	%	Z	G	%	Z	G	%	Z	G	%	Z	G	%	Z	G	%	Z	M	ZM
VU	16 906	54,2%	9,3%	1222	37,9%	13,6%	15 507	44,6%	10,1%	13 882	50,5%	11,3%	10 931	54,4%	9,4%	13 021	44,2%	9,0%	71 469	48,9%	9,9%	8	2
FBP	11 374	36,5%	4,4%	1598	49,6%	7,1%	15 292	44,0%	4,7%	11 108	40,4%	6,2%	8103	40,3%	5,5%	13 558	46,0%	4,2%	61 033	41,7%	5,0%	6	1
FL	2905	9,3%	4,9%	405	12,6%	6,4%	3986	11,5%	5,3%	2475	9,0%	5,3%	1066	5,3%	3,8%	2896	9,8%	4,7%	13 733	9,4%	4,9%	1	1

Unterland

Partia	Eschen			Gamprin			Mauren			Ruggell			Schellenberg			Unterland
	G	%	Z	G	%	Z	G	%	Z	G	%	Z	G	%	Z	G	%	Z	M	ZM
VU	9116	53,7%	11,0%	2935	42,2%	8,5%	5491	35,9%	5,8%	4408	45,8%	6,7%	1800	36,9%	7,5%	23 750	44,2%	8,0%	5	1
FBP	6755	39,8%	8,7%	3679	52,9%	5,9%	8174	53,4%	4,1%	4726	49,1%	4,5%	2584	53,0%	6,9%	25 918	48,2%	6,1%	5	0
FL	1119	6,6%	2,2%	346	5,0%	2,5%	1645	10,7%	1,7%	496	5,2%	2,1%	496	10,2%	0,5%	4102	7,6%	1,9%	0	1

Frekwencja

Udział w wyborach jest dla obywateli Liechtensteinu z czynnymi prawami wyborczymi jest obowiązkowy. W głosowaniu udział wzięło 15 650 osób spośród 18 493 uprawnionych, a zatem frekwencja wyniosła 84,6% i była niższa o 1,9 punktu procentowego niż w poprzednich wyborach w 2005 r..

Wyższą frekwencję odnotowano w Unterlandzie – 86,9%, podczas gdy w Oberlandzie swój głos oddało 83,4% obywateli.

Najwyższą frekwencją cechowała się gmina Planken, w której zagłosowało 92,6% uprawnionych, zaś najniższą gmina Triesen, gdzie zagłosowało 80,7%.

Od wyborów w 2005 r. wszyscy obywatele Liechtensteinu mogą zagłosować osobiście przy urnie lub korespondencyjnie za pośrednictwem poczty. W 2009 r. z opcji głosowania korespondencyjnego skorzystało 12 591 obywateli, czyli 80,5% głosujących, a zatem o 31,5 p.p. więcej niż w poprzednich wyborach.

Skład Landtagu

Podział mandatów do Landtagu po wyborach w 2009 r.

     Unia Patriotyczna – 13 mandatów

     Postępowa Partia Obywatelska – 11 mandatów

     Wolna Lista – 1 mandat

W nowej kadencji Landtagu znaleźli się przedstawiciele trzech ugrupowań: trzynastu deputowanych z VU, jedenastu z FBP i jeden z FL. Wśród posłów znalazło się sześć kobiet, a zatem stanowiły one 24% deputowanych. Największa liczba posłów – pięciu, mieszkała w gminie Schaan, po czterech w gminach Eschen i Triesen, po trzech w gminach Ruggell i Vaduz, dwóch w gminie Schellenberg oraz po jednym w gminach Balzers, Mauren, Planken i Triesenberg. Jedyną gminą, w której nie mieszkał żaden poseł było Gamprin. Najstarszym posłem była Doris Frommelt z FBP – 62 lata, zaś najmłodszym Thomas Vogt z VU – 32 lata. Średnia wieku wynosiła 47,7 lat, jednak jeden kandydat (Harry Quaderer z VU) nie podał swojego wieku.

Deputowany	Partia	Okręg wyborczy	Gmina	Liczba głosów	Wiek
Amman-Marxer Marlies	VU	Unterland	Eschen	2163	56 lat
Beck Doris	VU	Unterland	Ruggell	2224	47 lat
Beck Jürgen	VU	Oberland	Vaduz	4658	47 lat
Biedermann Gisela	VU	Oberland	Vaduz	4294	60 lat
Brunhart Arthur	VU	Oberland	Balzers	4699	57 lat
Büchel Peter	VU	Unterland	Schellenberg	2237	50 lat
Hilti Diana	VU	Oberland	Planken	4315	35 lat
Hilti Peter	VU	Oberland	Schaan	4258	36 lat
Kranz Günther	VU	Unterland	Eschen	2319	51 lat
Kranz Werner	VU	Unterland	Eschen	2161	44 lata
Negele Gebhard	VU	Oberland	Triesen	4658	55 lat
Quaderer Harry	VU	Oberland	Schaan	4496	–
Vogt Thomas	VU	Oberland	Triesen	4354	32 lata
Batliner Christian	FBP	Oberland	Triesen	3825	40 lat
Batliner Manfred	FBP	Unterland	Eschen	2335	45 lat
Büchel Gerold	FBP	Unterland	Ruggell	2398	34 lata
Frick Albert	FBP	Oberland	Schaan	3766	60 lat
Frommelt Doris	FBP	Oberland	Schaan	3801	62 lata
Gopp Rainer	FBP	Unterland	Ruggell	2321	37 lat
Kaiser Johannes	FBP	Unterland	Mauren	2483	50 lat
Kindle Elmar	FBP	Oberland	Triesen	3827	40 lat
Lampert Peter	FBP	Oberland	Vaduz	3931	57 lat
Lampert Wendelin	FBP	Oberland	Triesenberg	3925	38 lat
Wohlwend Renate	FBP	Unterland	Schellenberg	2450	56 lat
Frick Pepo	FL	Oberland	Schaan	1134	56 lat

Zobacz też

• Landtag
• Ustrój polityczny Liechtensteinu
• Historia Liechtensteinu